Barwy chorału. Ton trzeci - Schola Benedyktynów w Tyńcu (CD)

Barwy Chorału to wyjątkowa edycja ukazująca chorał gregoriański nie tylko jako muzykę sakralną, ale jako kod do zrozumienia europejskiej kultury w ośmiu duchowych odsłonach. Choć każda z ośmiu płyt serii jest dziełem samym w sobie, jednak wyrafinowane gusta odkryją niesamowitą satysfakcję z porównywania ze sobą wszystkich ośmiu tonów.

Ton trzeci nosi on miano najbardziej tajemniczego ze wszystkich tonów. Jego opisywanie domaga się tym samym rozsądku i ostrożności – głównie po to, by nie powiedzieć ani za mało, ani za dużo, by nie zdradzić głębokiej liryki przez uprawianie sentymentalizmu. Jest w tym tonie jakaś pierwotna i surowa zarazem prostota połączona z wewnętrznym urokiem. Żyje on ze sprzeczności, czego najlepszym dowodem jest podwójna dominanta: si albo do. W każdej kompozycji tego tonu widać wyraźnie, który z tych dźwięków dominuje, czyli jest rzeczywistą dominantą. Dość często nie dzieje się to bez swoistego zmagania się, by nie rzec: zwyciężenia odległego o półton (w górę lub w dół) sąsiedniego dźwięku. Nic dziwnego, że ton ten towarzyszy tekstom o sporej wewnętrznej sile, żywości, rozmachu, a nawet – rzec można – odwadze czy dumie. Tak będzie w przypadku hymnu Te Deum, ale też – paradoksalnie – w hymnie wielkopiątkowym Pange lingua. Wszystko rozgrywa się w wymiarze tak zewnętrznym, jak i wewnętrznym. Dotyczy równie dobrze walki z kimś, jak i własnych duchowych zmagań, przeciwności zewnętrznych i poruszeń serca. Są w tym tonie jednocześnie wigor i szlachetność, żarliwość i słodycz. Nie wydaje się więc dziwnym określenie go jako mistyczny. I nie chodziłoby tu tylko o nieregularność czy tajemniczość, ale i o pewne wyrafinowanie, szlachetną i subtelną wzniosłość zdającą się prowadzić wprost ku kontemplacji.

Spis utworów